[Copyrights & Disclaimer]

Is de koppeling van je 2cv aan vervanging toe ?

De functie van de koppeling

Een belangrijk onderdeel in de auto is de koppeling en iedereen weet dat het meest linkse pedaal in de auto die functie heeft. Omdat na het starten het inwendige van de motor constant draait maar de wielen van de auto langzamer, sneller en soms geheel niet moeten draaien is er onderdeel nodig dat motor en wielen ontkoppelt.
Gek dat de benaming van dat onderdeel koppeling is terwijl als je hem bedient er juist ontkoppeld wordt.

Het toerental waarmee de motor draait is begrensd tussen een minimale en maximale draaisnelheid. Komt het toerental onder het minimum dan slaat de motor af, komt het toerental boven het maximum dan wordt de motor beschadigd.
Als de omwentelsnelheid van de motor, via de koppeling, één op één naar de wielen gevoerd zou worden dan resulteert dat in een slechte acceleratie of lage topsnelheid.
Daarom is er tussen wielen en motor een versnellingsbak geschakeld.
Ook weer raar dat de naam versnellingsbak is terwijl als je de werking volgt de benaming vertragingsbak beter zou kloppen. De overbrengingsverhouding is in geen enkele versnelling gelijk aan 1 of kleiner. De motor draait dus altijd met een hoger toerental als dat de wielen draaien. Met andere woorden de draaisnelheid van de motor wordt vertraagd aan de wielen doorgegeven.

De werking van de verschillende onderdelen

De werking van de koppeling wordt uitgelegd aan de hand van een dwarsdoorsnede van de verschillende onderdelen.

Gekoppelde situatie

Het vliegwiel(1) wordt met 6 bouten op het uiteinde van de krukas gemonteerd en draait met dezelfde snelheid als het toerental van de motor. Aan de buitenzijde van het vliegwiel(1) zit de starterkrans waarop de startmotor aandrijft. Op de koppelingsplaat(3) is met popnagels(4) een stroeve voering(2) aangebracht.
In ruststand wordt de koppelingsplaat(3) met voering(2) door de drukgroep(5) tegen het vliegwiel(1) gedrukt. De drukgroep(5) zorgt er voor dat de koppelingsplaat en het vliegwiel een niet slippende verbinding vormen. Omdat in het midden van de koppelingsplaat(3) een vertanding is aangebracht waarmee deze over de priseas(10) geschoven wordt draait de versnellingsbak met dezelfde snelheid als de motor.

Het vliegwiel, de drukgroep en de koppelingsplaat vormen de verbinding tussen de motor en de versnellingsbak.

Ontkoppelde situatie

Als het koppelingspedaal ingedrukt wordt de koppelingskabel(12) korter waardoor de onderzijde van de koppelingshefboom(11) (op de tekening) naar rechts gaat. Een veer op de hefboom(9) op het scharnierpunt van de koppelingshefboom(11) zorgt ervoor dat deze in ruststand weer naar links gaat.
De bovenzijde van de koppelingshefboom(11) is met een borgveer(8) met het druklager(7) verbonden en dat zal als het pedaal ingedrukt wordt naar links bewegen. Het druklager(7) zal de vingers(6) van de drukgroep(5) indrukken waardoor de koppelingsplaat(3) loskomt van het vliegwiel(1).

De voorbereidingen bij de vervanging

Zorg er voor dat op het moment van in en uit bouwen weinig tegen zit. Problemen die zich voor kunnen doen zijn een koplampsteun die niet los wil of zodanig verrot is dat het afbreekt. Een inspectie in de dagen vooraf aan de klus is dus beslist aan te raden. Als er dan iets vervangen moet worden kan er bij het inkopen van materiaal gelijk rekening gehouden worden met deze extra's.
Dit geldt voor de bumpersteunen en al het bevestigingsmateriaal. Andere onderdelen die bij demontage af kunnen breken zijn motorsteunen, het rubber van de versnellingsbak doordat er bij het lichten van de motor een lichte tordering optreed.
Als laatste voorbereiding zal je moeten weten welk soort koppelingsplaat, drukgroep en vliegwiel er tussen motor en bak gemonteerd zit. Er is een groot verschil tussen de onderdelen bij een dun of dik vliegwiel.
Als, zoals we in de volksmond zeggen “de koppelingsplaat vervangen wordt” dan worden drukgroep en druklager ook gelijk vernieuwd. Ook bij weinig slijtage gaat het altijd om een complete set met onderdelen.

Het gereedschap voor de klus

Divers standaard gereedschap waaronder:

  • verschillende steek en ringsleutels. 8 mm t/m 20 mm.
  • doppenset.
  • garagekrik met steunbalkjes (hout / ijzer).
  • middelen om te ontvetten en te smeren. Lees hiervoor de extra informatie aan het einde van dit artikel.
  • niet noodzakelijk maar wel erg handig is een motortakel.

    Welke type onderdelen moeten gekocht worden ?

    De foto's van de verschillende stappen

  • Verwijder de motorkap.
  • Denk aan de veiligheid en maak de + 12 Volt accu kabel los.
  • Blokkeer de auto door een blok hout voor en achter de wielen te leggen.
  • Koppel de bedrading die naar beide richtingaanwijzers gaat los.
  • Verwijder de beide zijplaten en spatschermen.
  • Koppel de bedrading van de verlichting los,
  • Rood = stadslicht, groen = dim en geel = grootlicht, claxon = wit. Ben je niet zeker van de kleuren van de bedrading ? label met een plakbandje en een aantekening op de bedrading!!
  • Koppel de bedrading los op de + en – van de bobine. De draad naar contactpunten = blauw en lila gaat naar de contactsleutel.
  • Maak de bougie kabels op de bobine los.
  • Maak de bedrading van de dynamo los.
  • Voor de blauwe draad moet een moer verwijderd worden.
  • De gele draad wordt met een schuifje losgemaakt.
  • Verwijder aan beide zijde de bouten van de koplampsteun en de bumpersteunen op het chassis. Verwijder de kachelslangen.
  • Neem de benzine leiding los van de onderzijde van de benzinepomp of lager naast het chassis.
  • Maak de uitlaatklemmen achter de warmtewisselaars los.
  • Maak de gas kabel en de chokekabel los bij de carburateur.
  • Maak de kabels van de kachelkleppen op beide warmtewisselaars los.
  • Draai onder de voorste dwarsbalk van het chassis de bouten van beide motorsteunen los.
  • Zet onder het carter van het motorblok een garagekrik.
  • Als bescherming gebruik je een houten balk tussen krik en carter.
  • Licht de motor m.b.v. de krik zover omhoog dat er een steunbalk onder de versnellingsbak door kan.
  • Let op dat je de koppelingskabel niet klemt.
  • De plaats van de steunbalk is op deze foto goed te zien omdat hier de motor van de bak verwijderd is.
  • Maak de moeren los die op de tapeinden zitten waarmee de motor aan de versnellingsbak vast zit. Deze foto toont de plek van de moeren aan beide zijde van de startmotor.
  • Deze toont de plek van de moeren op beide zijde aan de onderzijde van de versnellingsbak vlak naast de remschijven.
  • De moeren bevinden zich, als de tapeinde door de gaten steken, aan de andere kant van het gat.
  • Als de 4 moeren verwijderd zijn kunnen bak en motor gesplist worden door de motor met enige kracht naar voren te trekken.
  • Let op dat er geen zijwaartse kracht op de prise-as van de versnellingsbak uitgeoefend wordt waardoor deze krom wordt.
  • Het motor gedeelte is met 2 man te tillen. Een motor takel maakt dit klusje aanzienlijk makkelijker.
  • De 4 witte pijlen geven de plaats aan van de tapeinden waarmee de motor met de versnellingsbak verbonden is. De gele cirkels markeren de bouten waarmee de drukgroep op het vliegwiel gemonteerd is. In het midden van de drukgroep geeft een glimmende groef aan dat er al aardig wat slijtage is opgetreden en dit onderdeel duidelijk aan vervanging toe is
  • Maak de 6 bouten M7 los waarmee de drukgroep op het vliegwiel gemonteerd is.
  • Drukgroep bij een dun vliegwiel zit met 6 boutjes M7 op het vliegwiel.
  • Drukgroep bij een dik vliegwiel zit met 6 boutjes M6 op het vliegwiel.
  • Verwijder de drukgroep.
  • Hierna kan de koppelingsplaat weggenomen worden.
  • Het vliegwiel is met 5 bouten aan het motorblok verbonden.
  • Verwijder het vliegwiel als er gewisseld wordt van dik naar dun vliegwiel of omgekeerd.
  • Let wel dat de onderdelen onderling niet uitwisselbaar zijn! Hiermee wordt bedoeld dat een type vliegwiel in combinatie met de juiste drukgroep, koppelingsplaat en druklager gebruikt moet worden.
  • Het vliegwiel is verwijderd.
  • In het gat bevindt zich een keerring en daarachter het toplager.
  • Reinig zonodig het motorblok en zorg dat het vlak waarop het vliegwiel komt goed schoon is.
  • Monteer het vliegwiel dat past bij drukgroep, koppelingsplaat en druklager.
  • Het is van belang dat de drukgroep en het vliegwiel beide ontvet worden.
  • Monteer de drukgroep (inc. nieuwe koppelings plaat) op het vliegwiel. Let op dat de koppelingsplaat niet verkeer om gemonteerd wordt.
  • Drukgroep bij een dik vliegwiel zit met 6 boutjes M6 op het vliegwiel.
  • Zorg dat tijdens het vast zetten van de drukgroep de koppelingsplaat goed gecentreerd wordt. Hiervoor kan een plastic hulp price-asje (centreerspil) gebruikt worden of een stuk geschikt gereedschap.
  • Zet de drukgroep goed vast, trek de bouten nogmaals na (kracht is 1 kg op een meter).
  • Reinig koppelingshefboom, prise-as en de plaats van het druklager.
  • Smeer het kantelpunt van de koppelingshefboom met een vet.
  • De gereinigde prise-as.
  • Licht invetten van de prise-as. Gebruik wel een vet dat hitte bestendig is, bv. van Molykote. Anders kan het warm geworden vet tussen de koppelings plaat ingeslingerd worden, waardoor deze kan gaan slippen. Door dit vet zal bij het monteren van het motorblok de koppelingsplaat beter over de as glijden.
  • Let daarbij op dat er weer geen zijwaartse kracht op de prise-as van de versnellingsbak uitgeoefend wordt waardoor deze krom wordt.
  • Schuif het druklager met de juiste zijde naar de voorkant op z'n plek en monteer daarna de borgveer. De bovenzijde van de borgveer moet tegen het versnellingsbak huis komen en mag dus niet naar voor uitsteken. Beide veer uiteinden gaan door 2 gaten van de koppelingshefboom en vallen in de 2 gaten van het druklager. De gaten bevinden zich in de vlakke kant van het lager. Schuif de motor weer op z'n plek. Als dit niet in 1 keer lukt verdraai dan het vliegwiel zodat de spie banen van de prise as wel in het koppelingsplaat gat vallen. Monteer verder alle losgenomen delen, bedrading en kabels.
  • Stel de vrije slag, het aangrijpingspunt van het koppelingspedaal af. Onder tegen het schutbord naast de remcilinder is hiervoor een stelmof met twee moeren. Los de beide moeren ten opzichte van elkaar. Reinig zonodig de stelmof en smeer deze voor een soepele afstelling. Van de koppelingskabel wordt met de stelmof wordt de lengte van de buitenkabel gevarieerd ten opzichte van de binnenkabel. Bij het intrappen van het pedaal moet er 2 a 2 1/2 cm niets gebeuren (vrije slag) voordat de koppeling hefboom in beweging wordt gezet. (het indrukken gaat dan zwaarder) Als de stelmof langer wordt dan zal de vrije slag kleiner worden. Controleer tijdens een proefrit of de koppeling bij intrappen goed ontkoppeld en tijdens rijden bij plotseling stevig gas geven ( in de eerste versnelling) niet slipt.
  • Extra informatie

    Bij de werkzaamheden is zoals je op verschillende foto's kunt zien gebruik gemaakt van verschillende producten van het merk Innotec. Van dit merk heb ik onlangs een kit gebruikt bij het opnieuw vullen van het motorkapscharnier van m'n 2cv, waarover nog een artikel zal volgen, en ben goed tevreden over de verwerking en het resultaat. Deze keer hebben we ervaren dat de smeer en reiniging middelen ook een goed resultaat geven en daarom wil ik de productinformatie die ik hierover op internet
    gevonden heb vermelden.

    Ultra Clean
    Ultra Clean is een snelle, sterk werkende ontvetter en reiniger voor nagenoeg alle te ontvetten onderdelen. Voorkomt de verspreiding van gevaarlijke stofdeeltjes.

  • Ontvet diep en krachtig.
  • Verwijdert teer, tectyl en diverse wassoorten.
  • Langere inwerktijd voor optimale reiniging.
  • Verdampt zonder resten achter te laten.
  • Ook geschikt voor schijfremmen, trommelremmen, koppelingsdelen, motordelen en elektrische verbindingen.

    Ceramic Grease Spray
    Ceramic Grease Spray is een duurzaam hoogwaardig keramisch vet. Het is speciaal ontwikkeld voor applicaties waar een hoge druk- en temperatuurbestendigheid vereist is. Vanwege de unieke samenstelling kent het product ook onder zware omstandigheden geen vloeiing. Omdat hierdoor vast vreten en hinderlijke bijgeluiden worden voorkomen (anti-seizewerking), is het uitstekend geschikt voor remblokken, uitlaatsystemen en machineonderdelen.

  • Handig verspuitbaar op grote en kleinere oppervlakken.
  • Optimale smering, zelfs onder zware omstandigheden.
  • Consistentie volgens NLGI: 2.
  • Bestand tegen temperaturen tot 1200°C.
  • Drukbestendig tot 235 kg (volgens IP 239).
  • Roestwerend (B, volgens SKF Emcor).
  • Bestand tegen water en zuren.
  • Voorkomt vastvreten van r.V.S.-verbindingen.
  • Werkt als isolator tussen verbindingen van verschillende metalen.
  • Metaalvrij, dus veilig voor ABS-, ASR- en ESP-systemen.

    Tot slot

    De klus is zonder tegenslagen goed in 1 dag te doen. Als je geen motortakel hebt is het aan te raden een extra paar (technische) handjes te regelen. Dit is wel zo gezellig tijdens de werkzaamheden en 2 zien er tenslotte meer dan 1. Een indicatie van de kosten van een complete set drukgroep, koppelingsplaat en druklager is €116,- incl. BTW.

    Veel succes bij de werkzaamheden.

    Veel onbezorgde kilometers en met een citronische groet,

    Ronald Bouman
    Veenendaal
    ronald@2cv.nl
    www.ronaldbouman.com

     

    Alle rechten voorbehouden. Alle tekst, foto's en tekeningen van deze uitgave mogen gebruikt worden voor niet commerciële doeleinden met vermelding van de naam van de auteur. Voor commercieel gebruik mag niets van dit artikel worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, het zij elektronisch, mechanisch, door foto kopieën, opname, of op enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de auteur.

    De auteur is in geen geval aansprakelijk voor eventuele schade, daaronder zonder enige beperking begrepen directe schade, indirecte schade, incidentele schade, speciale schade, strafrechtelijke sancties, gevolgschade of andere schade (daaronder zonder enige beperking begrepen misgelopen winsten, inkomstendervingen of vergelijkbare economische verliezen) als gevolg van een handeling, onrechtmatige daad of andere oorzaak, voortvloeiend uit het gebruik of de onmogelijkheid tot het gebruik van het materiaal dat in dit artikel of in een gekoppelde artikel beschikbaar is, zelfs indien hij van de mogelijkheid van een dergelijke schade op de hoogte is gesteld. Evenmin is hij aansprakelijk voor eventuele claims van derden.